کلاس 6000

اتصالات ساکت ولد (Socket Weld – SW) به عنوان یک راه حل اتصال لوله‌های فولادی با قطر کم در سیستم‌های لوله‌کشی فشار قوی، نقش مهمی ایفا می‌کنند. این اتصالات، که اغلب از جنس فولاد کربنی یا فولاد آلیاژی تولید می‌شوند، به دلیل سهولت نصب، استحکام بالا و آب‌بندی مطمئن، در صنایع مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند. اتصالات کلاس 6000 به طور خاص، بیانگر تحمل فشار کاری این اتصالات است و برای کاربردهایی با فشار بالا مناسب می‌باشد. در این مقاله، به بررسی جامع اتصالات ساکت ولد کلاس 6000، انواع، مزایا، کاربردها و نکات مهم در انتخاب و استفاده از آن‌ها می‌پردازیم.

تعریف و مفهوم اتصالات ساکت ولد (SW)

اتصالات ساکت ولد (SW) نوعی از اتصالات جوشی هستند که به منظور اتصال لوله‌ها و سایر اجزای سیستم لوله‌کشی (مانند شیرآلات و فیلترها) با قطر کم و تحت فشار بالا مورد استفاده قرار می‌گیرند.  مشخصه اصلی این اتصالات، وجود یک فرورفتگی (Socket) است که لوله داخل آن قرار گرفته و سپس از بیرون جوشکاری می‌شود. این فرآیند جوشکاری، نیازی به پخ زدن لوله (beveling) ندارد که در روش جوشکاری لب‌به‌لب (Butt Weld) ضروری است.

تفاوت اتصالات ساکت ولد با اتصالات جوشی لب به لب (BW) و دنده ای (NPT):

۱. جوشکاری لب به لب (Butt Weld – BW):

در این روش، لبه‌های دو قطعه (لوله یا اتصال) به هم چسبانده شده و سپس جوشکاری می‌شوند. جوشکاری BW معمولاً برای لوله‌های با قطر بزرگ و ضخامت بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد و نیاز به آماده‌سازی لبه‌ها (پخ زدن) دارد. این روش استحکام بسیار بالایی دارد اما فرآیند نصب پیچیده‌تری دارد.

۲. دنده ای (Threaded/NPT):

اتصالات دنده‌ای با استفاده از رزوه های داخلی و خارجی به هم متصل می‌شوند. این اتصالات نصب آسانی دارند اما در فشارهای بالا و دماهای زیاد، احتمال نشتی افزایش می‌یابد. اتصالات دنده‌ای معمولاً برای کاربردهای با فشار پایین و قطر کم مناسب هستند.

۳. ساکت ولد (Socket Weld – SW):

اتصالات ساکت ولد، بین دو روش فوق قرار می‌گیرند. نصب آن‌ها نسبت به جوشکاری BW آسان‌تر است و آب‌بندی بهتری نسبت به اتصالات دنده‌ای در فشارهای بالا ارائه می‌دهند.

اتصالات کلاس 6000 در اتصالات ساکت ولد به چه معناست؟

کلاس در اتصالات، نشان‌دهنده حداکثر فشاری است که اتصال می‌تواند در دمای مشخص تحمل کند. کلاس 6000 به این معناست که این اتصالات می‌توانند فشار بالایی (معمولاً بر حسب پوند بر اینچ مربع – PSI) را در دماهای استاندارد تحمل کنند.  البته باید توجه داشت که با افزایش دما، تحمل فشار اتصال کاهش می‌یابد.  برای اطلاع دقیق از میزان تحمل فشار در دماهای مختلف، باید به جداول مشخصات فنی سازنده مراجعه کرد. اتصالات کلاس 6000 معمولا برای سیستم‌هایی با رده ضخامت 160 مورد استفاده قرار می‌گیرند.

انواع اتصالات ساکت ولد کلاس 6000

اتصالات ساکت ولد کلاس 6000 در اشکال و اندازه‌های مختلفی تولید می‌شوند تا نیازهای گوناگون سیستم‌های لوله‌کشی را برآورده سازند. برخی از رایج‌ترین انواع این اتصالات عبارتند از:

– زانو (Elbow): برای تغییر مسیر لوله در زوایای مختلف (معمولاً 90 درجه یا 45 درجه) استفاده می‌شود.

– زانو 90 درجه ساکت ولد (ELBOW 90D SW): برای تغییر مسیر لوله به میزان 90 درجه.

– زانو 45 درجه ساکت ولد (ELBOW 45D SW): برای تغییر مسیر لوله به میزان 45 درجه.

– سه راهی (Tee): برای اتصال سه لوله به یکدیگر استفاده می‌شود.

– سه راه مساوی ساکت ولد (TEE SW): هر سه انشعاب دارای قطر یکسان هستند.

– سه راه تبدیلی ساکت ولد (Reducing Tee SW): یکی از انشعاب‌ها دارای قطر کمتری نسبت به دو انشعاب دیگر است.

– کوپلینگ (Coupling): برای اتصال دو لوله با قطر یکسان به یکدیگر استفاده می‌شود.

– کوپلینگ بوشن ساکت ولد (FULL CPLG SW): برای اتصال دو لوله با قطر یکسان.

– کوپلینگ بوشن تبدیل ساکت ولد (RED CPLG SW):** برای اتصال دو لوله با قطرهای متفاوت.

– نیم بوشن (Half Coupling): برای اتصال لوله به یک سطح (مانند تانک یا مخزن) استفاده می‌شود.

– نیم بوشن ساکت ولد (HALF CPLG SW): یک طرف دارای فرورفتگی (Socket) و طرف دیگر برای جوشکاری به سطح مورد نظر آماده است.

– مهره ماسوره (Union): برای ایجاد اتصال قابل باز و بسته شدن در سیستم لوله‌کشی استفاده می‌شود. این اتصال امکان جداسازی و تعویض قطعات را بدون نیاز به برش لوله فراهم می‌کند.

– مهره ماسوره ساکت ولد (UNION SW):** اتصال از نوع ساکت ولد در دو طرف مهره ماسوره.

– کپ (Cap): برای مسدود کردن انتهای لوله استفاده می‌شود.

کپ ساکت ولد (CAP SW): انتهای لوله را به صورت دائم مسدود می‌کند.

– ساکولت (Sockolet): برای ایجاد یک انشعاب از لوله اصلی استفاده می‌شود.

– ساکولت کاهنده (OUTLET REDUCING WAY SW): انشعاب ایجاد شده دارای قطر کمتری نسبت به لوله اصلی است.

مزایای استفاده از اتصالات ساکت ولد کلاس 6000

۱. نصب آسان‌تر نسبت به اتصالات جوشی لب به لب (BW): عدم نیاز به پخ زدن لوله، زمان و هزینه نصب را کاهش می‌دهد.

۲. آب‌بندی مطمئن: طراحی سوکتی و فرآیند جوشکاری، آب‌بندی بهتری نسبت به اتصالات دنده‌ای در فشارهای بالا فراهم می‌کند.

۳. استحکام بالا: اتصالات ساکت ولد می‌توانند فشارهای بالا و دماهای نسبتاً زیاد را تحمل کنند.

۴. کاهش خطر نشتی: با توجه به جوشکاری و ساختار اتصال، خطر نشتی به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد.

۵. هزینه نسبتاً مناسب: در مقایسه با اتصالات جوشی لب به لب، اتصالات ساکت ولد معمولاً هزینه کمتری دارند.

۶. مناسب برای لوله های با قطر کم: به طور معمول برای لوله های با قطر کمتر از 4 اینچ استفاده می‌شوند.

۷. یکنواختی ابعاد: ابعاد اتصالات ساکت ولد استاندارد است و این موضوع، مونتاژ سیستم لوله کشی را تسهیل می‌کند.

کاربردهای اتصالات ساکت ولد کلاس 6000

اتصالات ساکت ولد کلاس 6000 به دلیل ویژگی‌های ذکر شده، در صنایع مختلفی کاربرد دارند، از جمله:

✓ صنایع نفت و گاز: در خطوط لوله انتقال نفت و گاز، پالایشگاه‌ها و پتروشیمی‌ها.

✓ صنایع شیمیایی: در کارخانه‌های تولید مواد شیمیایی و فرآیندهای شیمیایی تحت فشار.

✓ صنایع دارویی: در سیستم‌های انتقال سیالات دارویی با رعایت استانداردهای بهداشتی.

✓ سیستم‌های آتش‌نشانی: در شبکه‌های لوله‌کشی آتش‌نشانی که نیاز به فشار قوی و آب‌بندی مطمئن دارند.

✓ صنایع تولید مواد سمی و خطرناک: در سیستم‌های لوله‌کشی کارخانه‌های تولید مواد سمی و خطرناک به منظور جلوگیری از نشتی و آلودگی محیط زیست.

✓ صنایع دریایی: در سیستم‌های لوله‌کشی کشتی‌ها و سکوهای نفتی.

✓ نیروگاه‌ها: در سیستم‌های لوله‌کشی نیروگاه‌های برق.

محدودیت ها و معایب اتصالات ساکت ولد

۱. احتمال ایجاد ترک‌های خوردگی ناشی از تنش (Stress Corrosion Cracking):

فضای بین لوله و فرورفتگی اتصال می‌تواند باعث تجمع رطوبت و مواد خورنده شده و در نتیجه، احتمال ایجاد ترک‌های خوردگی ناشی از تنش افزایش یابد.

۲. عدم امکان بازرسی بصری کامل پس از جوشکاری:

به دلیل ساختار اتصال، امکان بازرسی بصری کامل جوش پس از انجام فرآیند جوشکاری وجود ندارد.

۳. نامناسب برای سیالات غذایی:

فضای بین لوله و فرورفتگی اتصال، می‌تواند محل تجمع باکتری‌ها و ذرات معلق شود و به همین دلیل، استفاده از این اتصالات در صنایع غذایی توصیه نمی‌شود.

۴. نیاز به مهارت جوشکاری:

برای اطمینان از کیفیت جوش و آب‌بندی مناسب، نیاز به جوشکار ماهر و باتجربه است.

استانداردهای اتصالات کلاس 6000

اتصالات ساکت ولد کلاس 6000 بر اساس استانداردهای مختلفی تولید و تست می‌شوند. برخی از مهم‌ترین این استانداردها عبارتند از:

ASME B16.11: استاندارد مربوط به اتصالات آهنگری شده (Forged Fittings) از جمله اتصالات ساکت ولد و دنده‌ای.

 

MSS SP-97: استاندارد انجمن تولیدکنندگان دریچه و اتصالات (Manufacturers Standardization Society) برای اتصالات Branch Outlet (مانند ساکولت).

 

ASTM A105: استاندارد مربوط به فولاد کربنی آهنگری شده برای سیستم‌های لوله‌کشی.

 

ASTM A182: استاندارد مربوط به فولاد آلیاژی آهنگری شده برای سیستم‌های لوله‌کشی.

نکات مهم در خرید اتصالات کلاس 6000 و استفاده از آن

انتخاب جنس مناسب: جنس اتصال باید با جنس لوله و نوع سیال عبوری سازگار باشد تا از خوردگی و آسیب دیدگی جلوگیری شود؛ لذا قبل از خرید اتصالات کلاس 6000 به این مسئله دقت کنید.

رعایت استانداردهای جوشکاری: فرآیند جوشکاری باید مطابق با استانداردهای معتبر انجام شود تا از استحکام و آب‌بندی اتصال اطمینان حاصل شود.

بازرسی کیفیت: قبل از نصب، اتصالات باید از نظر ظاهری و ابعادی مورد بازرسی قرار گیرند. پس از جوشکاری نیز باید از روش‌های غیرمخرب (NDT) برای بررسی کیفیت جوش استفاده شود.

رعایت فاصله انبساط حرارتی: در هنگام نصب، باید فاصله مناسبی بین لوله و انتهای فرورفتگی (Socket) در نظر گرفته شود تا انبساط حرارتی لوله، باعث ایجاد تنش در اتصال نشود. این فاصله معمولاً حدود 1.6 میلی‌متر (1/16 اینچ) در نظر گرفته می‌شود.

توجه به جدول فشار-دما: برای انتخاب اتصال مناسب، باید به جدول فشار-دما (Pressure-Temperature Rating) سازنده مراجعه کرده و از تحمل فشار اتصال در دمای کاری اطمینان حاصل کرد.

انتخاب سایز مناسب: سایز اتصال باید با سایز لوله مطابقت داشته باشد.

قیمت اتصالات کلاس 6000 در پرگاس

قیمت اتصالات کلاس 6000 در شرکت پرگاس تابعی پیچیده از عوامل متعددی است که در سطوح محلی، ملی و بین‌المللی عمل می‌کنند. این عوامل را می‌توان به طور کلی در سه دسته مواد اولیه، تولید و بازار دسته‌بندی کرد.

نوسانات نرخ ارز به طور مستقیم بر قیمت مواد اولیه وارداتی از جمله فولاد و آلیاژها تاثیر گذاشته و سبب افزایش یا کاهش بهای تمام شده می‌شود. علاوه بر این، قیمت خود این مواد اولیه نیز که عمدتاً متأثر از بازارهای جهانی است، نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا می‌کند.

در بعد تولید، هزینه تولید شامل دستمزد، انرژی، و سربار تولید، به طور مستقیم بر قیمت نهایی محصول تاثیر می‌گذارد. همچنین، هزینه‌های مربوط به اخذ و نگهداری استانداردها و گواهینامه‌ها نیز جزء لاینفک این بخش به شمار می‌رود.

نهایتاً، شرایط بازار نیز نقش بسزایی در تعیین قیمت اتصالات کلاس 6000 دارد. میزان عرضه و تقاضا، شدت رقابت در بازار، و هزینه حمل و نقل همگی می‌توانند بر قیمت نهایی تاثیرگذار باشند. علاوه بر این، تعرفه‌ها و عوارض گمرکی (در صورت وارداتی بودن مواد اولیه یا محصول نهایی)، شرایط اقتصادی کلان (تورم، رکود، رشد اقتصادی) و سیاست‌های دولت (دخالت‌های دولتی در قیمت‌گذاری و واردات) نیز به عنوان عوامل برون‌سازمانی، می‌توانند نوسانات قابل توجهی در قیمت‌ها ایجاد کنند.