گسکت اسپیرال وند (Spiral Wound Gasket)، که اغلب با نام گسکت مارپیچی نیز شناخته می‌شود، یک راهکار آب‌بندی بسیار متداول و کارآمد در صنایع مختلف است. این نوع گسکت، به دلیل طراحی منحصر به فرد و قابلیت اطمینان بالا، به طور گسترده‌ای در اتصالات فلنجی مورد استفاده قرار می‌گیرد تا از نشتی سیالات و گازها در شرایط عملیاتی متنوع جلوگیری کند. گستره کاربرد گسکت اسپیرال وند بسیار وسیع بوده و شامل طیف وسیعی از فشارها، دماها و سیالات خورنده می‌شود، به همین دلیل، درک دقیق ساختار، انواع و ملاحظات کاربردی آن برای مهندسان و متخصصان فعال در حوزه‌های نفت، گاز، پتروشیمی، نیروگاه‌ها و سایر صنایع فرآیندی ضروری است.
گسکت اسپیرال وند، برخلاف ظاهر ساده‌اش، از سه بخش اصلی و مجزا تشکیل شده است که هر یک وظیفه‌ای حیاتی در عملکرد کلی آب‌بندی ایفا می‌کنند:
این حلقه، که گاهی اوقات به عنوان حلقه مرکزی یا راهنما نیز شناخته می‌شود، نقش کلیدی در قرارگیری صحیح گسکت درون اتصال فلنجی ایفا می‌کند. حلقه بیرونی معمولاً از جنس فولاد کربنی (Carbon Steel) ساخته می‌شود و ابعاد آن به گونه‌ای طراحی شده است که گسکت را به طور دقیق در مرکز فلنج قرار داده و از جابجایی آن در حین نصب و اعمال فشار جلوگیری می‌کند. وجود این حلقه اطمینان می‌دهد که نیرو به طور یکنواخت بر روی عنصر آب‌بندی توزیع شده و از ایجاد نشتی جلوگیری شود.
قلب گسکت اسپیرال وند، عنصر آب‌بندی است. این بخش از لایه‌های متناوب فلز (معمولاً فولاد ضد زنگ) و ماده پرکننده (Filler Material) به صورت مارپیچی و پیچیده تشکیل شده است. این ساختار مارپیچی و متراکم، به گسکت خاصیت ارتجاعی و انعطاف‌پذیری بالایی می‌بخشد و به آن اجازه می‌دهد تا با تغییرات فشار و دما سازگار شده و آب‌بندی مطمئنی را ایجاد کند. جنس ماده پرکننده بر اساس نوع سیال، دما و فشار کاری انتخاب می‌شود. مواد پرکننده رایج شامل PTFE (تفلون) و گرافیت انعطاف‌پذیر (Flexible Graphite) هستند. PTFE برای کاربردهای عمومی با دما و فشار متوسط مناسب است، در حالی که گرافیت انعطاف‌پذیر برای دماهای بالا و شرایط سخت‌تر توصیه می‌شود.
حلقه داخلی، قطعه‌ای حیاتی است که نقش مهمی در افزایش استحکام و طول عمر گسکت ایفا می‌کند. این حلقه، که معمولاً از جنس فلزی مشابه با لایه‌های فلزی عنصر آب‌بندی ساخته می‌شود، در داخل گسکت قرار گرفته و از فروپاشی یا آسیب دیدن عنصر آب‌بندی تحت فشار جلوگیری می‌کند. حلقه داخلی به ویژه در شرایط آب‌بندی با فشار بالا بسیار حائز اهمیت است، زیرا از اکسترود شدن (بیرون‌زدگی) ماده پرکننده به داخل لوله جلوگیری کرده و از ایجاد آشفتگی در جریان سیال و بروز خوردگی در فلنج‌ها محافظت می‌کند.
بررسی دقیق علامت‌ها و اطلاعات درج شده بر روی گسکت اسپیرال وند پیش از نصب، امری ضروری برای اطمینان از انتخاب صحیح و عملکرد مطلوب آن است. این اطلاعات شامل موارد زیر است:
گسکت‌های اسپیرال وند در انواع مختلفی با ویژگی‌ها و کاربردهای متفاوت تولید می‌شوند. انتخاب نوع مناسب گسکت، به عوامل مختلفی از جمله نوع فلنج، شرایط عملیاتی و نوع سیال بستگی دارد. در ادامه، به بررسی رایج‌ترین انواع گسکت اسپیرال وند می‌پردازیم:
این نوع گسکت، از یک عنصر آب‌بندی مارپیچی و یک حلقه فلزی بیرونی (حلقه راهنما) تشکیل شده است. حلقه بیرونی با قرارگیری دقیق گسکت در مرکز فلنج و جلوگیری از اعمال فشار بیش از حد، عملکرد آب‌بندی بهینه را تضمین می‌کند. گسکت‌های CG Style برای استفاده در اتصالات فلنجی با سطح صاف و برجسته (Raised Face) طراحی شده‌اند و برای شرایط کاری متوسط مناسب هستند.
این نوع گسکت، علاوه بر حلقه فلزی بیرونی، دارای یک حلقه فلزی داخلی نیز می‌باشد. حلقه فلزی داخلی، عنصر آب‌بندی را در قطرهای داخلی و خارجی محدود کرده و از خم شدن یا فرورفتگی آن جلوگیری می‌کند. همچنین، حلقه داخلی یک مانع فیزیکی بین عنصر آب‌بندی و جریان سیال ایجاد می‌کند که از آن در برابر گرما، سایش و خوردگی محافظت می‌کند. گسکت اسپیرال نوع CGI برای استفاده در اتصالات فلنجی با سطح صاف و برجسته در شرایط کاری متوسط تا شدید توصیه می‌شود.
گسکت‌های نوع R برای استفاده در اتصالات فلنجی با زبانه و شیار (Tongue and Groove) و نر و ماده (Male and Female) طراحی شده‌اند. این نوع گسکت‌ها معمولاً بدون حلقه بیرونی یا داخلی عرضه می‌شوند و برای کاربردهایی با فشار و دمای متوسط مناسب هستند.
این نوع گسکت از یک عنصر آب‌بندی و یک حلقه فلزی داخلی تشکیل شده است. حلقه داخلی، وظیفه تحمل فشار و ایجاد یک مانع فیزیکی بین عنصر آب‌بندی و جریان سیال را برعهده دارد. طراحی حلقه داخلی به گونه‌ای است که آشفتگی جریان را کاهش داده و خطر خوردگی فلنج را به حداقل می‌رساند. این نوع گسکت برای استفاده در اتصالات فلنجی نر و ماده بسیار مناسب است.
استفاده از گسکت اسپیرال وند در اتصالات فلنجی، مزایای متعددی را به همراه دارد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
انتخاب و نصب صحیح گسکت اسپیرال وند، نقشی حیاتی در عملکرد و طول عمر آن ایفا می‌کند. در این راستا، توجه به نکات زیر ضروری است:
بازرسی قبل از نصب: پیش از نصب، گسکت را از نظر هرگونه آسیب، خراش یا فرورفتگی بررسی کنید.
نصب صحیح این نوع گسکت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و کوچکترین اشتباه می‌تواند منجر به نشتی و مشکلات جدی در سیستم شود. در ادامه به بررسی نکات کلیدی برای نصب موفقیت‌آمیز گسکت اسپیرال وند می‌پردازیم.
پیش از هر اقدامی، سطوح فلنج باید به دقت تمیز شوند. هرگونه آلودگی، ذرات، روغن، گریس و زنگ‌زدگی باید به طور کامل از روی سطح آب‌بندی پاک شوند. استفاده از برس سیمی، حلال‌های مناسب و یا سندبلاست (در صورت نیاز) می‌تواند در این مرحله کمک‌کننده باشد. اطمینان حاصل کنید که سطح فلنج صاف و بدون خراش یا ناهمواری باشد. همچنین، فلنج‌ها را از نظر وجود هرگونه آسیب یا خوردگی بررسی کنید.
اطمینان حاصل کنید که فلنج‌ها به درستی در امتداد یکدیگر قرار گرفته‌اند. عدم هم‌راستایی فلنج‌ها می‌تواند منجر به توزیع نامناسب نیرو بر روی گسکت و در نتیجه نشتی شود. در صورتی که فاصله‌ی بین دو فلنج از دو برابر ضخامت گسکت بیشتر باشد، لازم است با یک مهندس مشورت کنید. تحت هیچ شرایطی فلنج‌ها را با سفت کردن پیچ‌ها به هم نزدیک نکنید، زیرا این کار می‌تواند باعث آسیب به فلنج و یا گسکت شود.
پیش از نصب، گسکت را به دقت از نظر هرگونه نقص، آسیب، لهیدگی و یا جداشدگی لایه‌ها بررسی کنید. از گسکت‌های آسیب‌دیده به هیچ وجه استفاده نکنید. برای سهولت در جایگذاری و اطمینان از تراز صحیح، ابتدا ۲ تا ۳ پیچ را از طریق سوراخ‌های فلنج عبور دهید و سپس گسکت را به آرامی روی فلنج قرار دهید. این پیچ‌ها به عنوان راهنما عمل کرده و به قرارگیری دقیق گسکت کمک می‌کنند.
استفاده از روانکار مناسب (مانند گریس‌های مخصوص فلنج) می‌تواند به کاهش اصطکاک بین سطوح و تسهیل در سفت کردن پیچ‌ها کمک کند. با این حال، به یاد داشته باشید که روانکار نباید به هیچ وجه بر روی سطح آب‌بندی گسکت و یا خود گسکت اعمال شود. روانکاری باید تنها بر روی رزوه پیچ‌ها و مهره‌ها انجام شود.
مهمترین بخش نصب، سفت کردن صحیح پیچ‌ها است. قبل از شروع، از مطابقت پیچ‌ها با الزامات گشتاور مورد نیاز اطمینان حاصل کنید. از یک آچار گشتاور (Torque Wrench) برای سفت کردن پیچ‌ها استفاده کنید و به طور تدریجی و متقارن، پیچ‌ها را با الگوی ضربدری (Cross Pattern) سفت کنید. این کار به توزیع یکنواخت نیرو بر روی گسکت و جلوگیری از تاب برداشتن فلنج‌ها کمک می‌کند.
همواره از گسکت مناسب با مشخصات فنی پروژه خود استفاده کنید.
از پیچ و مهره‌های سالم و استاندارد استفاده کنید.
مقادیر گشتاور توصیه شده توسط سازنده گسکت را رعایت کنید.
پس از سفت کردن پیچ‌ها، نشتی را به دقت بررسی کنید.
با رعایت این نکات کلیدی، می‌توانید از نصب صحیح و ایمن گسکت اسپیرال
همانطور که گفتیم گسکت اسپیرال وند به عنوان یک درزگیر مطمئن و کارآمد، نقش حیاتی در صنایع مختلف از جمله نفت، گاز و پتروشیمی ایفا می‌کند. انتخاب صحیح این نوع گسکت، با توجه به تنوع در ضخامت و جنس، امری تخصصی است که نیازمند درک دقیق از الزامات پروژه و مشخصات فنی محصول است.
ضخامت گسکت اسپیرال وند، یکی از مهمترین فاکتورهای تعیین‌کننده عملکرد آن است. به طور کلی، ضخامت استاندارد این گسکت‌ها بین 3.2 میلی‌متر تا 4.5 میلی‌متر است. با این حال، برای قطرهای بزرگتر، استفاده از گسکت‌هایی با ضخامت بیشتر (5.5 میلی‌متر تا 7 میلی‌متر) توصیه می‌شود.
در بازار، گسکت‌های اسپیرال وند در طیف وسیعی از ضخامت‌ها (از 1.6 میلی‌متر تا 7.2 میلی‌متر) موجود هستند. انتخاب ضخامت مناسب، به عوامل مختلفی مانند قطر فلنج، فشار و دمای سیال عبوری و همچنین نوع فلنج بستگی دارد. برای انتخاب دقیق‌تر، مراجعه به جداول و دستورالعمل‌های سازنده گسکت و همچنین استانداردهای مربوطه توصیه می‌شود.
جنس مواد تشکیل‌دهنده گسکت اسپیرال وند، تاثیر بسزایی در عملکرد و طول عمر آن دارد. استانداردهای صنعتی، الزام می‌کنند که گسکت‌ها با استفاده از کدگذاری رنگی شناسایی شوند. این کدگذاری، شناسایی سریع و آسان متریال و جنس واشر را امکان‌پذیر می‌سازد.
در گسکت اسپیرال وند، دو رنگ مجزا وجود دارد:
معمولاً نشان‌دهنده جنس نوار فلزی استفاده شده در ساختار گسکت است. رنگ‌های رایج عبارتند از:
زرد: استنلس استیل 304
سبز: استنلس استیل 316
نارنجی: مونل
تمامی این متریال‌ها، مقاومت بالایی در برابر دما و فشار بالا دارند و برای استفاده در صنایع نفت و گاز مناسب هستند.
این نوار معمولاً نشان‌دهنده جنس پرکننده (Filler) گسکت است. در صنعت نفت و گاز، پرکننده‌ها معمولاً از جنس گرافیت (به رنگ خاکستری) هستند که مقاومت حرارتی و شیمیایی بالایی دارد.
قیمت گسکت اسپیرال وند تحت تاثیر عوامل متعددی قرار دارد که از جمله مهمترین آن‌ها می‌توان به نوع و گرید مواد اولیه به کار رفته (به خصوص متریال فلزی و فیلر)، ابعاد و ضخامت گسکت، نوع فرآیند تولید و تکنولوژی مورد استفاده، میزان تقاضا و عرضه در بازار، برند تولیدکننده و شهرت آن، استانداردهای کیفی و گواهینامه‌های محصول، و هزینه‌های حمل و نقل و گمرکی اشاره نمود. نوسانات ارزی و تغییرات در قیمت فلزات و سایر مواد اولیه نیز به طور مستقیم بر قیمت نهایی گسکت تاثیرگذار خواهد بود. در نهایت، شرایط اقتصادی و سیاسی حاکم بر بازار نیز می‌تواند به طور غیرمستقیم بر قیمت‌گذاری این محصول موثر باشد. برای استعلام قیمت قیمت گسکت اسپیرال وند به صورت آنلاین و لحظه‌ای به سایت پرگاس مراجعه کنید.
دسترسی سریع
ارتباط با ما
آدرس: تهران، صادقیه، آیت الله کاشانی، بین خیابان وفا آذر و عقیل، پلاک 348، طبقه 4، واحد 15
کلیه حقوق مادی و معنوی این وب سایت متعلق به پرگاس می باشد
